درباره مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام)
مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام) در سال ۱۳۹۸ با رویکرد آموزشی در راستای پرورش فعالیت خود را آغاز کرد.
مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام) در سال ۱۳۹۸ با رویکرد آموزشی در راستای پرورش فعالیت خود را آغاز کرد.
دغدغه ی مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام) برای به ثمر نشستن بذر موفقیت و انسان سازی بر کسی پوشیده نیست و بر مبنای این هدف می کوشد شرایطی را برای مخاطبانش فراهم کند که همواره خود را جزیی از خانواده مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام) بداند.
لزوم ایجاد رشته علوم و معارف اسلامی
نظام آموزشی و تربیتی متناسب با نیازها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ی دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان کشور به شمار می‌رود. رشد و توسعه روزافزون نیازمند بسترسازی و نوآوری نظام آموزشی است تا گرایش دانش‌آموزان به سوی افق‌های روشن علمی و اخلاقی شکوفا شود. لذا در اجراي اوامر و تأكيدات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) مبني بر تحول در علوم انساني و تقويت بنية ديني جامعه كه فرمودند: «علوم انسانى آن‌وقتى صحیح و مفید و تربیت‌کننده‌ى صحیح انسان خواهد بود و به فرد و جامعه نفع خواهد رساند که براساس تفکّر الهى و جهان‌بینى الهى باشد؛ این امروز در دانشهاى علوم انسانى در وضع کنونى وجود ندارد؛ روى این بایستى کار کرد، فکر كرد (بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها؛ ۱۱ تير ۹۳) » مي‌توان ضرورت‌‌هاي زير را براي تأسيس و ايجاد مدارس و رشتة علوم ومعارف اسلامي برشمرد:
۱- فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) و تأکید مراجع عظام و علمای دین مبنی‌بر عمل به سیره‌ی نبوی(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و اهل‌بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام).
۲-فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) مبني بر تحول در علوم انساني.
۳- فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) مبني بر تقويت بنية ديني جامعه.
۴-لزوم برنامه‌ریزی جدی نسبت به نهادینه کردن فرامين معظمٌ‌له در محتوای آموزشی برگرفته از معارف عالیه علوم اسلامی.
۵-بسترسازی و نوآوری نظام آموزشی براي شكوفايي و گرایش دانش‌آموزان به سوی افق‌های روشن علمی و اخلاقی.
۶-توجه به کیفیت و پویایی نظام آموزشی و تکیه بر علوم، فنون و آرمان تربیتی
۷-وجود نسل جوان و حدود ۱۴ میلیون دانش‌آموز تشنه زلال معرفت علوی در ايران اسلامي.
۸-شناسايي و جذب دانش‌آموزان مستعد و پرورش آنها در مدارس معارف اسلامی براي هدايت جامعه
افق های پیش رو
- آموزش پژوهش محور
- نظارت مستمر تا حصول نتیجه
- استعداد سنجی های واقعی
- کوشش های هدفمند
- تربیت دانش آموز دانا و پر نشاط
- تاکید بر کرامت های انسانی
رسالت دبیرستان
بر اساس آرمان و بینشهای راهبردی مدرسه علوم ومعارف اسلامی امام محمد باقر(علیه السلام) ، رسالت این دبیرستان تربیت نسلی سالم، خود باور، اندیشمند و مؤمن در محیطی متوازن و متعادل، با استفاده از روش ها و امکانات روزآمد و نوین است که موجب رشد و تعالی فکر، شکوفائی استعدادها و سلامت جسم و روان شده، آنها را مهیای بهره مندی از مواهب الهی، خدمت به همنوعان، اسلام و ایران کند.
که برای نیل به آن رشدهای “همه جانبه” زیر به عنوان راهبرد اصلی تعریف شده است :
– رشد دینی : ایجاد زمینه های لازم برای خودشناسی، خداشناسی و تربیت انسانی موحد و باورمند و متعهد نسبت به مسوولیت ها و وظایف خود در برابر خدا، خود، طبیعت و دیگران با تقویت تمایلات روحانی و معنوی و احیای ارزشهای دینی (اصول و فروع دین و مکارم اخلاقی) و نیز عمل به آنها و ملحوظ داشتن آنکه مسلمانی مسوولیت آور است نه برتری آور.
– رشد عاطفی و اخلاقی : ایجاد زمینه های لازم برای التزام به ارزشهای اخلاقی و تقویت مکارم نظیر نیکخواهی و سخاوت، عدالتخواهی و صلح طلبی، صداقت و شجاعت و … تقویت حالات خوشایند روحی (مهربانی و صمیمیت، محبت و دوستی و برادری و برابری و …) کنترل حالات ناخوشایند (خشم، دروغگویی، کینه توزی، حسادت، دشمنی، خود برتر بینی و …)
– رشد علمی، پژوهشی و فن آورانه : افزایش توانمندی علمی با استفاده از تجهیزات، فناوری و روش های نوین آموزشی به منظور تقویت روحیه تحقیق، تعقل، تفکر خلاق، تعمق، نقد و ابتکار، یادگیری الکترونیکی و زبان بین المللی و استفاده از ابزارهای علمی و کار بست آنها در زندگی.
– رشد اقتصادی و حرفهای : ایجاد و تقویت ویژگی هایی همچون مشارکت جویی و سخت کوشی ، ساده زیستی و کمک به همنوع، ابتکار و کارآفرینی و کسب شایستگی های عام حرفه ای و مهارتی و هنری زمینه ساز مولد.
– رشد میهن دوستی : پرورش عواطف و تقویت هویت فردی و اجتماعی با افزایش آگاهی و اطلاعات ملّی، میهنی و زیست محیطی با ملحوظ داشتن اینکه تمامی ملل و اقوام دیگر به حکم انسان بودن محترماند و شایسته خوشبختی و سعادت.
– رشد اجتماعی و سیاسی : ایجاد زمینه برای درک مفاهیم اجتماعی و سیاسی، برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، از طریق آشنایی با قوانین و حقوق ایران و سایر کشورهای جهان، روابط بینالملل و ارتقاء بینش سیاسی، آشنایی با حقوق شهروندی و احترام به حقوق دیگران و قانون، مسوولیت پذیری، نظم پذیری و استفاده مناسب از ابزارهای ارتباط اجتماعی.
– رشد زیستی و جسمانی : ایجاد زمینه ی لازم برای درک مفاهیم بهداشت فردی و عمومی وسایل زیست بوم طبیعی و شهری (استعدادسنجی و هدایت و آموزش در رشته های ورزشی) و کسب مهارت های لازم برای رعایت بهداشت فردی و حفظ سلامت جسمانی در قالب تغذیه و تحرک مناسب.
– رشد هنری و زیبا شناختی : پرورش و هدایت ذوق و استعدادهای هنری در ابعاد مختلف (سینما، تئاتر، نقاشی و خوشنویسی و …) و درک زیبا شناسانه آفرینش الهی و مصنوعات هنرمندانه بشری و بهره گیری از قدرت تخیل برای خلق آثار فرهنگی و هنری و حفظ میراث فرهنگی و تمدنی در سطح ملی و جهانی.
آشنایی اجمالی با رشته و محتوای آموزشی علوم و معارف اسلامی
رشته‌های دوره متوسطه نظری تحصیلی آموزش و پرورش به چهار شاخه تقسیم می‌شود:
- رشته علوم و معارف اسلامی
- ادبیات و علوم انسانی
- علوم تجربی
- ریاضی فیزیک
اهداف اصلی رشته‌های نظری آن‌چنان که در آیین‌نامه آموزشی نظام قدیم ذکر شده عبارت است از:
- اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و پرورش ملکات و فضایل اخلاقی، بینش سیاسی و اجتماعی
- شناخت بهتر استعدادها و علاقه‌ی دانش‌آموزان و ایجاد زمینه‌ی مساعد جهت هدایت آنان به مسیرهای تحصیلی مناسب
- احراز آمادگی نسبی دانش‌آموزان برای ادامه‌تحصیل در آموزش عالی
رشته علوم و معارف اسلامی در دوره‌ی متوسطه نظام قدیم دارای ۴۵ واحد عمومی و ۵۱ واحد تخصصی در دوره‌ی پیش‌دانشگاهی دارای ۲۴ واحد درسی بود اما اکنون در نظام جدید آموزشی ساعات درسی متوسطه اول و دوم به شرح جدول زیر است:
| جدول ساعات تدریس متوسطه اول | ||
| ردیف | پایه | تعداد ساعت |
| ۱ | هفتم | ۳۰ |
| ۲ | هشتم | ۳۰ |
| ۳ | نهم | ۳۰ |
| جمع | ۹۰ | |
| جدول ساعات تدریس متوسطه دوم | ||
| ردیف | پایه | تعداد ساعت |
| ۱ | دهم | ۳۷ |
| ۲ | یازدهم | ۳۶ |
| ۳ | دوازدهم | ۳۵ |
| جمع | ۱۰۸ | |
دف عمده‌ی رشته علوم و معارف اسلامی در دوره‌های متوسطه اول و دوم به عنوان یک رشته‌ی خاص، جذب و تربیت جوانان مستعد و علاقمند به تعلیم و تربیت اسلامی است که با توجه به آموزش‌های خاص دبیرستان‌های علوم و معارف اسلامی بتوانند با پیشینه‌ی علمی و تربیتی مطلوب، نگرشی واقعی و مبتنی‌بر فرهنگ اصیل اسلامی در فرآیند آموزشی برای نیازهای آینده‌ی جامعه اسلامی یافته و به هدف‌های والای کادرسازی در عرصه‌های فرهنگی و دینی و ایجاد شرایط مناسب و مساعد، جهت پاسخ به نیازهای فرهنگی و دینی نسل جوان و نوجوان، تحقق بخشند.
- رشته علوم و معارف اسلامی در نظام جدید آموزشی
براساس اسناد فرادستی وزارت آموزش و پرورش بالاخص سند تحول بنیادین و سند برنامه درسی، رشته علوم و معارف اسلامی به عنوان یک رشته مستقل و دارای هویت ممتاز و متمایز شناخته شده است. بر این اساس نگاه به کلیه عناصر و مؤلفه‌های مرتبط با رشته نیز به طور ویژه دنبال خواهد شد. در همین راستا اقدامات ذیل صورت گرفته است؛
الف) اهداف رشته علوم ومعارف اسلامی تدوین و در کار گروه مربوطه (سازمان پژوهش و تألیف کتب درسی) مصوب شده است.
ب) ضمن تألیف کتب درسی رشته توسط کارشناسان و صاحب‌نظران، این کتب کددار گردیده و بخشی از مشکلات آموزشی مرتبط با این مسئله مرتفع شده است.
ج) نظام آموزشی حوزه در تألیف و تدوین کتب درسی مورد توجه قرار گرفته است، این جهت‌گیری در کتبی مانند اصول عقاید، ادبیات عرب، احکام، تاریخ اسلام و اخلاق لحاظ شده است.
جدول مواد درسی و ساعات تدریس هفتگی دوره اول متوسطه
| پایه اول و دوم (هفتم و هشتم) | پایه سوم (نهم) | ||
| ردیف | مواد درسی | تعداد ساعات درسی | تعداد ساعات درسی |
| ۱ | قرآن | ۲ | ۲ |
| ۲ | معارف اسلامی | ۲ | ۲ |
| ۳ | زبان و ادبیات فارسی | ۴ | ۴ |
| ۴ | عربی | ۲ | ۲ |
| ۵ | زبان‌خارجه | ۲ | ۲ |
| ۶ | علوم تجربی | ۳ | ۳ |
| ۷ | ریاضی | ۴ | ۴ |
| ۸ | تربیت‌بدنی و سلامت | ۲ | ۲ |
| ۹ | مطالعات اجتماعی | ۳ | ۳ |
| ۱۰ | فرهنگ و هنر | ۲ | ۲ |
| ۱۱ | کار و فناوری | ۲ | ۲ |
| ۱۲ | تفکر و سبک زندگی | ۲ | ـ |
| ۱۳ | آمادگی دفاعی | ـ | ۲ |
| جمع | ۳۰ | ۳۰ | |
* علاوه‌بر برنامه آموزشی فوق دروس اخلاق و احکام برای دانش‌آموزان به عنوان دروس فوق‌برنامه تدریس می‌شود.
| ردیف | دامنه محتوایی | پایه دهم | پایه یازدهم | پایه دوازدهم | |||||||||
| عنوان درس | واحد / ساعت | عنوان درس | واحد / ساعت | عنوان درس | واحد / ساعت | ||||||||
| ۱ | تربیت دینی و معارف اسلامی | علوم و معارف قرآنی ۱ | ۲ | علوم و معارف قرآنی ۲ | ۲ | علوم و معارف قرآنی ۳ | ۲ | ||||||
| اصول عقاید ۱ | ۳ | اصول عقاید ۲ | ۳ | اصول عقاید ۲ | ۳ | ||||||||
| احکام ۱ | ۱ | احکام ۲ | ۱ | احکام ۳ | ۱ | ||||||||
| اخلاق ۱ | ۱ | اخلاق ۲ | ۱ | اخلاق ۳ | ۱ | ||||||||
| ۲ | عربی | عربی (زبان تخصصی رشته) ۱ | ۳ | عربی (زبان تخصصی رشته) ۲ | ۳ | عربی (زبان تخصصی رشته) ۳ | ۴ | ||||||
| ۳ | فارسی | فارسی ۱ | ۲ | فارسی ۲ | ۲ | فارسی ۳ | ۲ | ||||||
| نگارش ۱ | ۲ | نگارش ۲ | ۱ | نگارش ۳ | ۲ | ||||||||
| علوم و فنون ادبی ۱ | ۲ | علوم و فنون ادبی ۲ | ۲ | علوم و فنون ادبی ۳ | ۲ | ||||||||
| ۴ | زبان‌های خارجی | زبان خارجی ۱ | ۳ | زبان خارجی ۲ | ۳ | زبان خارجی ۳ | ۴ | ||||||
| ۵ | خوشه دروس:
ریاضیات |
ریاضی و آمار ۱ | ۳ | ریاضی و آمار ۲ | ۲ | ریاضی و آمار ۳ | ۲ | ||||||
| ۶ | خوشه دروس:
انسان و سلامت |
تربیت‌بدنی ۱ | ۲ | تربیت‌بدنی ۱ | ۲ | تربیت‌بدنی ۱ | ۲ | ||||||
| آمادگی دفاعی | ۳ | انسان و محیط زیست | ۲ | سلامت و بهداشت | ۲ | ||||||||
| ۷ | خوشه دروس:
انسان و مهارت‌های زندگی |
درس انتخابی (۱ـ هنر ۲ـ تفکر و سواد رسانه‌ای ۳ـ کارآفرینی و تولید | ۲ | درس انتخابی (۱ـ هنر ۲ـ تفکر و سواد رسانه‌ای ۳ـ کارآفرینی و تولید | ۲ | مدیریت خانواده و سبک زندگی | ۲ | ||||||
| ۸ | خوشه دروس:
علوم انسانی و مطالعات اجتماعی |
تاریخ ۱ (تخصصی رشته) | ۲ | تاریخ ۲ (تخصصی رشته) | ۲ | تاریخ ۳ (تخصصی رشته) | ۲ | ||||||
| جامعه‌شناسی | ۲ | مطالعات فرهنگی | ۲ | جریان‌شناسی اندیشه‌های معاصر | ۲ | ||||||||
| جغرافیای عمومی و استان‌شناسی | ۲ | اقتصاد | ۲ | ـ ـ | ـ ـ ـ | ||||||||
| منطق | ۲ | فلسفه ۱ | ۲ | فلسفه ۲ | ۲ | ||||||||
| ـ ـ | ـ ـ ـ | روانشناسی | ۲ | ـ ـ | ـ ـ ـ | ||||||||
| جمع | ۳۷ | جمع | ۳۶ | جمع | ۳۲ | ||||||||
| ۹ | برنامه ویژه مدرسه | زمینه‌سازی برای اجرای بند ۵- ۵ سند تحول بنیادین و بند ۲- ۱۳ برنامه درسی ملی مشتمل‌بر عناوینی مانند: پژوهش و ارائه خلاقانه (سمینار)، یادگیری پروژه‌محور و آموزش مهارت تأمین معاش حلال (سالانه ۵۰ تا ۱۰۰ ساعت) | |||||||||||
جدول مواد درسی و ساعات تدریس هفتگی دوره دوم متوسطه (شاخه نظری ـ رشته علوم و معارف اسلامی)
مصوب جلسه ۳۱۴۸۹ مورخ اول خرداد ۱۳۹۵ شوراي‌عالي آموزش و پرورش